Od Czuwaju do Stali. Historia Łańcuckiego Klubu Sportowego „Stal”

Historia łańcuckiej piłki nożnej zaczyna się w 1919 roku. Powstał wtedy harcerski klub „Biali”, który  korzystał z obiektów Sokoła. W 1936 roku rozpoczęła się budowa stadionu przy ul. Traugutta. Z chwilą wybuchu wojny w 1939 r. działalność sportowa została przerwana. Od początku 1945 roku zaczęto organizować nowy klub, którego tradycje kontynuuje dziś „Stal”.

W archiwum państwowym w Rzeszowie znajduje się dokument potwierdzający powołanie 12 I 1945 roku Harcerskiego Klubu Sportowego „Czuwaj”. O powstaniu klubu poinformował łańcuckie Starostwo podharcmistrz Adam Kosiba.

HKS „Czuwaj” Łańcut

Trudno ustalić kiedy doszło do walnego zgromadzenia klubu. Wiadomo jest, że 16.04.1945 r. rozegrany został mecz „Czuwaj” Łańcut „Polonia” Przemyśl, zakończony porażką harcerskiego klubu 1:2. Niedługo potem doszło do dwumeczu łańcucian z Resovią Rzeszów ( 2:2 oraz 4:4).

HKS miał problem ze stadionem, ponieważ o ten obiekt, walczyła Rejonowa Komisja Uzupełnień w Jarosławiu, chcąc wykorzystać go do celów wojskowych. Walka o stadion, była tak ostra, że Czuwaj musiał na jakiś czas zawiesić działalność. Wpływ na tę decyzję, miał też negatywny stosunek Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Wewnętrznego w Łańcucie, do niektórych członków klubu, kiedyś żołnierzy podziemia – Armii Krajowej. Niestety poprzez tą sytuację bardzo dobry zespół łańcucki nie przystąpił w 1945 roku do rozgrywek mistrzowskich podokręgu rzeszowskiego.

Wznowienie działalności nastąpiło 16.04.1946 r., a jedenaście dni później odbyło się zebranie organizacyjne na którym wybrano zarząd. Czuwaj został zgłoszony do rozgrywek klasy B w drugiej podgrupie rzeszowskiej. Po rundzie zasadniczej łańcucki klub był na prowadzeniu, z kompletem 12 pkt. po sześciu meczach. Jedno ze spotkań z milicyjną drużyną „Spartaka” Rzeszów zakończyło się walkowerem. Stało się tak, ponieważ wszyscy zawodnicy zespołu rzeszowskiego wyjechali na akcję bojową przeciwko organizacji podziemia antykomunistycznego. Zwycięski zespół z Łańcuta przeszedł do rozgrywek finałowych gdzie spotkał się z zespołami „Ruchu” Rzeszów i PZL Mielec (na meczu z tym zespołem w Łańcucie pojawiło się 1800 osób!). Dzięki sparingom z mocnymi klubami (Resovia, Polonia Przemyśl, Sokół Rzeszów) dobrze przygotowany łańcucki zespół zdobył mistrzostwo klasy B podokręgu rzeszowskiego). Kolejnym przeciwnikiem była Sanoczanka (mistrz podkarpackiej grupy klasy B).  W jednym ze spotkań wygrali Sanoczanie, w kolejnym zespół z Łańcuta.
O awansie decydował trzeci mecz, który wygrała Sanoczanka i uzyskała awans do klasy A. Już w październiku klasa B rozpoczęła nowe rozgrywki. Sezon 1946/47 zakończył się powodzeniem. „Czuwaj” zwyciężył powiększone rozgrywki i awansował do klasy A.   W roku 1947-48 „Czuwaj” zajął ostatnie – 7 miejsce i po roku opuścił tą klasę rozgrywkową. W tym sezonie w klasie B mecze rozgrywały także rezerwy HKS-u.

W 1947 roku powstał w Łańcucie przy Szkole Mechanizacji Rolnictwa- Szkolny Klub Sportowy „Mechanik”, który posiadał również sekcję piłkarską. Jesienią 1948 roku łańcucki zespół wystartował do zawodów klasy A już nie jako Harcerski Klub Sportowy (HKS), a Spółdzielczy Klub Sportowy (SKS) „Czuwaj”. Powstała również drużyna juniorów. W kolejnej rundzie sezonu 1948-49 nazwę zmienioną już całkowicie na „Spójnia” Łańcut. Było to spowodowane względami politycznymi i masowymi zmianami nazw stowarzyszeń na sowiecką modłę.

„Spójnia” Łańcut

Rozgrywki z 1949-50 roku Spójnia zakończyła w środku B- klasowej stawki. W rozgrywkach klasy „C” pojawił się natomiast zespół Gwardii Łańcut oparty na funkcjonariuszach Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego.

Latem 1950 roku rozgrywane były mecze o Puchar Polski. Na szczeblu powiatu łańcuckiego w tym powszechnym turnieju udział wzięło 18 zespołów. Brały w nim również udział drużyny wiejskie (LZS-y) i drużyny szkolne (SKS-y). Puchar Polski na rok 1950 zdobył zespół „Spójni” Łańcut. W rozgrywkach  na szczeblu wojewódzkim drużyna ta odpadła jednak w pierwszej serii, przegrywając spotkanie ze „Stalą” Rzeszów 0:6 (0:3).

W kolejnym sezonie w B klasie wystartował zespół „Spójni” Łańcut, w klasie „C” – „Spójnia Ib” Łańcut. Do rozgrywek mistrzowskich zostali zgłoszeni również juniorzy „Spójni”.

W roku 1950 w północnej części miasta został oddany do użytku stadion dla powstałego wcześniej „LZS-u Podzwierzyniec”.

W 1951 roku zlikwidowano Rzeszowski Okręgowy Związek Piłki Nożnej i klasy piłkarskie „A”, „B”, „C” organizując klasy powiatowe. W naszym powiecie wystartowały „Spójnia” Łańcut, „Włókniarz” Rakszawa, „Sawa” Sonina, a także lezący wówczas w granicach powiatu zespół z Leżajska- „Unia”. Mistrzem została „Spójnia” i przystąpiła do rozgrywek eliminacyjnych o wejście do klasy wojewódzkiej, jednak nie doszło wtedy do sukcesu. Podobnie nie powiodło się w tym roku w powiatowym Pucharze Polski. W 1952 roku doszło do kolejnej reformy, dzięki której „Spójnia” trafiła do klasy I grupy VI, rezerwy grały w klasie II, a juniorzy w klasie V. W kolejnej edycji Pucharu Polski „Spójnia” wygrała rozgrywki powiatowe. Rok później powrócono do dawniejszego oznakowania klas, więc spółdzielcza drużyna znów znalazła się w klasie „B” zwyciężając ją w dobrym stylu. Mimo, że w finałach o wejście do klasy „A” zespół z Łańcuta nie znalazł się na premiowanej awansem pozycji, to po kolejnej reorganizacji łańcucianie znaleźli się ponownie w wyższej lidze. W 1954 r. zajęli w niej 2 miejsce, dzięki czemu zakwalifikowali się do rozgrywek finałowych o wejście do III ligi. Zakończyły się one niepowodzeniem, ponieważ „Spójnia” zajęła piąte na 6 miejsc. Jednak te finały wzbudziły wielkie zainteresowanie mieszkańców, którzy jeździli za swoim klubem do Zamościa, czy Chełma. W tym samym sezonie łańcucianie po raz kolejny zdobyli Puchar Powiatu odpadając jednak w kolejnej rundzie rozgrywek o PP. Pod koniec roku znów zmieniono nazwę klubu, który od początku 1955 r. występował jako „Sparta”, kończąc rozgrywki na 5 miejscu.

Od roku 1953 działał w Łańcucie jeszcze jeden klub sportowy (nie mylić z piłkarskim) zorganizowany przy powstającej w mieście Fabryce Śrub. Zgodnie z przynależnością do związku zawodowego metalowców, a właściwie do hutników klub musiał przybrać nazwę „Stal”. Twórców klubu było wielu, ale zapewne największy udział w jego powstaniu mieli  pracownicy budowanej fabryki.

W 1954 r. Stal posiadała już wiele sekcji w tym piłkarską. Organizacyjnie działała bardzo sprawnie, potrafiąc zorganizować spartakiadę zakładową. W 1955 roku coraz głośniej mówiono o tym, że w tak małej miejscowości jak Łańcut działa za dużo klubów i kół sportowych. Ilość-jak mówiono w różnych dyskusjach osłabiała jakość. Coraz głośniej mówiono o konieczności połączenia miejscowych klubów sportowych. Myślano tutaj o „Stali” istniejącej przy fabryce śrub i o „Sparcie”  działającej w oparciu o spółdzielczość spożywców i browar. Tak też się stało 7.12.1955r. a klub nazwano Terenowy Klub Sportowy „Stal” ŁAŃCUT.

źr. na podstawie pracy magisterskiej Piotra Pomykały